İngiliz hükümeti, otomotiv devi Jaguar Land Rover’ı (JLR) hedef alan siber saldırıyla ciddi yara alan tedarik zincirine can suyu sağlamak adına kolları sıvadı. BBC başta olmak üzere İngiliz medyasında çıkan haberlerde siber saldırı sonrasında sendikaların hükümetten talep ettiği desteğin kısa süre sonra uygulanacağı iddia ediyor.
TEORİK İHTİŞAM PRATİK ENDİŞE
İngiltere İş, Enerji ve Sanayi Stratejisi Bakanı Peter Kyle’ın üzerinde çalıştığı bildirilen plana göre, hükümet JLR tedarikçilerinden doğrudan alımda bulunacak. Alınan parçalar, JLR sistemlerinin yeniden çalışır hale gelip üretimin normale dönmesinin ardından şirkete satılacak. Bu yöntemle, kamu kaynaklarının doğrudan hibe edilmesinin önüne geçilerek tedarikçi firmaların nakit akışının desteklenmesi amaçlanıyor. Uzmanlara göre destek planı teorik açıdan uygulanabilir gözükse de otomotiv endüstrisindeki “Zamanında Üretim Prensibi” pratik açıdan işleri zora sokuyor.
İlk defa Japonya’da ortaya çıkan ve “Toyota Üretim Sistemi” olarak da bilinen “Zamanında Üretim Sistemi”, israfı olabildiğince azaltmak adına bir sonraki üretim sürecinde veya montaj hattında ihtiyaç duyulması muhtemel parçaların, “gereken miktarda ve ihtiyaç duyulan anda” temin edilmesi ve stoklanması esasıyla çalışıyor. Fakat mevzu bahis üretim tarzında tedarik zincirindeki en ufak bir aksamada, eğer gerekli depolama yapılmamış ise, tüm işleyişi çalışmaz hale getiriyor. “Zamanında Üretim Sistemi”nin doğası gereği hükümetin parça satın alımı sonrasında doğacak “depolama sıkıntısı” ve bu problemin aşılması durumunda dahi sistemin daimi olarak barındırdığı “büyük risk” faktörü uzmanlarca “işleri zora sokan” iki ana unsur olarak öne çıkıyor.
SENDİKALARDAN ÜCRETLİ İZİN TALEBİ
İngiltere’nin önde gelen sendikalarından Unite, süreçle birlikte binlerce işçinin ciddi gelir kaybıyla karşı karşıya kaldığını belirterek hükümetten pandemi dönemindekine benzer bir destek programı başlatması talebinde bulundu. Sendika tarafından yapılan açıklamada İskoç hükümetinin benzer bir durumdaki bir otobüs üreticisi için hayata geçirdiği desteğin emsal teşkil etmesi gerektiğini vurguladı. Hükümet cephesi şu ana kadar sendikanın taleplerine karşı sessiz kalmayı tercih etti.
SİBER SALDIRININ MALİYET VE ZAMANLAMA BOYUTU
31 Ağustos 2025’te JLR’yi hedef alan siber saldırı, şirketin İngiltere başta olmak üzere Slovakya, Brezilya ve Hindistan’daki tüm fabrikalarındaki üretim sürecini felce uğrattı. Şirket tarafından çalışanlara gönderilen bildirimde üretimin en erken 24 Eylül’de başlayacağının ümit edildiği bilgisi paylaşılırken, tedarikçilere yapılan bilgilendirmede ise aksaklıkların Kasım ayına kadar sürebileceği ifade edildi
Sektör kaynaklarında yer alan verilere göre JLR, siber saldırı sonrasında günlük 72 milyon sterlin zarar etmesinin yanı sıra sipariş edildiği halde üretilemeyen araçların toplamda 1,7 milyar sterlinlik zarara uğradı.
İngiliz basınında çıkan haberlerde JLR yönetiminin saldırı öncesinde adı paylaşılmayan bir şirket ile “siber sigorta” görüşmeleri yürüttüğü, yetkililerin süreci ağardan almasından dolayı bir türlü anlaşmanın imzalanamadığı ve bu suretle de siber saldırının fevkalade boyutlara uzanan mali kayıplarını şirketin tek başına karşılamak zorunda kalabileceği belirtiliyor. JLR yönetimi ise sigorta konusunun “ticari sır” olduğunu belirterek yorum yapmaktan kaçındı.
JLR tarafından yapılan son açıklamada çöken ödeme sisteminin yerine klasik ödeme yönteminin uygulamaya koyulduğunu, bunun için yaklaşık 50 personelinin görevlendirildiğini ve tedarikçilere 300 milyon sterlinlik ödeme yapıldığı bildirildi.
